Matka Adama Michnika, a także jego przyrodniego brata Stefana, urodziła się w 1903 r. w Krakowie. Z racji, że w Archiwum Narodowe w Krakowie, udostępniło kilka spisów ludności z tego miasta, można było poszukać przodków Michnika.
Najnowszy spis ludności pochodzi z roku 1910. Już w nim można odnaleźć rodziców Heleny (a właściwie Hindy), czyli dziadków Adama i Stefana Michników, a także jednego ich pradziadka. Cały ten spis zawiera 14 osób o nazwisku Michnik.
Pod numerem 240, zapisano Hirscha Michnika, wyrobnika dziennego (=nieosiadły, pracujący za kontraktem w posiadłościach ziemskich), zamieszkałego wraz z rodziną przy ul. Św. Sebastiana 34. Hirsch urodził się 26 listopada 1869 r. w Krakowie. Jego żona – Perl (Pepi, Pesel) Dobrys Gru(ü)nwald przyszła na świat 8 lat później od swojego męża, a dokładnie 20 sierpnia 1877 r. również w Krakowie.
Odnotowano także dzieci Michników, którzy urodzili się w Krakowie:
- Ryfka Laje, ur. 3 listopada 1901 r.
- Hinde, ur. 19 lipca 1903 r.
- Józef, ur. 22 czerwca 1905 r.
Kilka numerów wcześniej, pod liczbą 237, zapisano ojca Hirscha, a pradziadka Adam Michnika – Seliga. Nie podano przy nim ulicy, ale zapisano numer – 34. Można się więc domyślać, że mieszkał razem z rodziną syna. Selig urodził się 15 maja 1845 r. w Chrzanowie, a jego profesją była… znajomość Talmudu, był wiec Talmudystą. Tak o tym zawodzie pisał w słowniku Doroszkiewicz:
tamudysta – (…) zasłynęli polscy i litewscy żydzi jako znakomici talmudyści, którzy, całkiem niby scholastycy średniowieczni, z niezmierną pracą a zdumiewającym uzdolnieniem dialektycznym i dowcipem ostrym wypracowali najsubtelniejsze dociekania nad szczegółami wiary i obrządków (…)
Żoną Seliga była Golde Bine Eichorn (właściwie Eichhorn), urodzona 1 stycznia 1842 r. w Krakowie. Data ta, zapisana w spisie ludności, jest błędna, bowiem inne, wcześniejsze dokumenty, podają że Golde Bine urodziła się 13 września 1841 r. w Krakowie.
Kolejne ślady Michników można odnaleźć już w kolejnym (właściwie poprzednim) spisie z roku 1900. Pod numerem 532 zapisano Seliga Michnika. Dane osobowe się powtarzają, z tym że miejsce urodzenia jakie podano, czyli Chrzanów, zostało przekreślone i poprawione na Kraków, z adnotacją, że informacja pochodzi ze spisu ludności z roku 1870.
Przy żonie Seliga, Goldzie Binie, zapisano błędną datę urodzenia – 13 listopada 1841 r. Razem z małżonkami mieszkała czwórka dzieci:
- Hirsch, ur. 26 listopada 1869 r. w Krakowie
- Nechmie Chaje, ur. 19 maja 1874 r. w Oświęcimiu Białej
- Jachet, ur. 21 grudnia 1878 r. w Oświęcimiu Białej
- Izaak, ur. 1868 r. w Krakowie
W indeksie nazwisk do spisu ludności z 1880 r. nie znalazłem żadnych Michników, ale dziesięć lat wcześniej już tak.
W arkuszu zapisano, że Selig Michnik, urodzony w 1845 r., jest subiektem, żonaty z Goldą z Eichhartów. W domu nr 219 mieszkały również dzieci:
- Isaak Aron, ur. 1868 r.
- Hirsch, ur. 1869 r.
- Ester Feigel, ur. 1867 r.
W najstarszym udostępnionym spisie, pochodzącym z roku 1850, odnalazłem dwóch Michników – Salomona, służącego, zamieszkałego w domu pod numerem 20; oraz Kaspra, czeladnika stolarskiego, który potwierdził swój pobyt w Krakowie paszportem. Nie wiadomo jednak, czy któryś z mężczyzn jest ojcem Seliga.
W spisie tym udało się jednak odnaleźć innych przodków Adama i Stefana Michników. Mianowicie matka Heleny, a więc babka braci, Pesel Dobrys, nosiła nazwisko panieńskie Grünwald. W roku 1850 zapisano w spisie jej dziadka, a więc prapradziadka Michników, Leibela Grünwalda.
Grünwald mieszkał w domu pod numerem 207, w mieszkaniu nr 9. Z zawodu był nauczycielem. Urodził się w 1792 r. (inne portale podają, że w 1802). W spisie zapisano również piątkę dzieci:
- Izrael, ur. 13 marca 1832 r.
- Kalman (pradziadka Adama Michnika), ur. 27 stycznia (inne strony podają 8 lutego) 1837 r.
- Rajzel(?), ur. 2 czerwca 1842 r.
- Frigel, ur. 1826
- L…(?), ur. 1830
Jak widać, na podstawie samych spisów ludności można ustalić genealogię jednej osoby w miarę szczegółowo. Poniżej wywód przodków Adama Michnika, który powstał na podstawie powyższych dokumentów oraz strony, publikującej wywody przodków krakowskich rodzin żydowskich (vide http://www.ics.uci.edu/~dan/genealogy/Krakow/Families/Einhorn.html).
[download id=”4160″]
Źródło górnego zdjęcia Adama Michnika: Stephan Röhl, Wikimedia Commons