Poprawne rozpoczęcie badań genealogicznych to ważny krok w poszukiwaniach przodków. Od czego zacząć budowanie drzewa genealogicznego? Gdzie poszukiwać pierwszych danych o naszych korzeniach?
1. Zapisz wszystko, co wiesz
Najlepiej sporządź notatki na papierze. Zastanów się, jakie dane znasz o swoich przodkach, krewnych, dalszych wujkach, stryjkach, ciotkach czy kuzynach. Zapisz wszystkie daty, miejsca, ważne wydarzenia, takie jak np. udział np. w II wojnie światowej.
2. Rozrysuj drzewo genealogiczne
Zacznij na kartce A4, począwszy od siebie dopisz rodzeństwo, swoich rodziców, ich rodzeństwo, dziadków… W miarę potrzeb dołączaj kolejne kartki. Tak rozrysowany wykres pozwoli ci zorientować się, czego nie wiesz o swojej rodzinie, w których miejscach masz luki, od jakiej części drzewa zacząć badania rodzinne.
3. Przeszukaj dokumenty, do których masz dostęp
Każdy ma gdzieś jakieś dokumenty, chociażby akt zgonu dziadka, czy akt ślubu rodziców. Wszystkie dokumenty są ważne, więc nawet jeśli jest on w obcym nam języku, to jego tłumaczenie może przynieść nam wiele nowych informacji. Z świadectwa szkolnego pradziadka możesz dowiedzieć się, kiedy i gdzie się urodził, w dowodzie osobistym odnajdziesz imiona rodziców – traktuj więc każdy “świstek” poważnie.
4. Przepytaj najbliższych krewnych
Co prawda nie każdy ma możliwość przepytania pradziadków, dziadków, czy nawet rodziców. Jednak mimo to zawsze są “jacyś” krewni. Czy to kuzyn dziadka, bratowa pradziadka, której do setki brakuje kilku wiosen… Trzeba czym prędzej udać się do takiej osoby i przeprowadzić z nią wywiad. Oczywiście uprzednio umów się na wizytę. Zabierz ze sobą dyktafon lub inne urządzenie (np. komórkę), na które nagrasz rozmowę. Weź ze sobą stare zdjęcia, możesz również przynieść rozrysowane mini drzewo genealogiczne – to może pomóc Twojemu rozmówcy w skojarzeniu niektórych faktów.
5. Idź na cmentarz
Jeżeli rodzina nie była zbyt mobilna, a krewni dbali o groby (i wnosili opłaty), to istnieje spora szansa, że znajdziesz mogiły bardzo wielu spokrewnionych z nami osób. Być może zachował się grób Twojego prapradziadka, a na nim zdjęcie, którego wcześniej nie widziałeś? Na tablicach często znajdują się informacje, takie jak: daty narodzin i śmierci, nazwiska panieńskie, wykonywany zawód.
6. Sprawdź internetowe bazy genealogiczne
Istnieje wiele internetowych wyszukiwarek, w których mogą znajdować się Twoi przodkowie. Kryteriów jest naprawdę wiele, bo możesz przeglądać indeksy z konkretnych parafii, ale także możesz przeszukać listy osób, które wypłynęły za Ocean lub znaleźć osoby, które podczas II wojny światowej były w obozach koncentracyjnych lub na przymusowych robotach w Niemczech. Koniecznie odwiedź strony takie, jak: Geneteka, Straty, Family Search.
Coraz częściej w Internecie można znaleźć skany metryk z poszczególnych archiwów. Odwiedź takie portale jak szukajwarchiwach.pl, metryki.genealodzy.pl, poczekalnia.genealodzy.pl, Genbaza (dostępna po zalogowaniu), Family Search, Genealogia w Archiwach.
7. Jaki program wybrać do tworzenia drzewa genealogicznego?
Czas na wybór programu, w którym będziesz gromadził dane o swojej rodzinie. Takich programów jest coraz więcej. Oczywiście program ma być dla Ciebie udogodnieniem, a nie jedynym miejscem przechowywania informacji o przodkach. Osobiście polecam darmowy Ahnenblatt i płatny polski produkt Drzewo Genealogiczne II. Są to programy offline, nie wymagające dostępu do Internetu. W sieci istnieje również wiele portali genealogicznych, umożliwiających budowanie drzew genealogicznych. Tylko od Ciebie zależy, jaki sposób gromadzenia danych wybierzesz.
8. Pierwsza wizyta w parafii, pierwszy kontakt z USC
Nastaje taki czas, kiedy dokumenty, znajdujące się w domu i u krewnych, zostały przeanalizowane i nie wiemy, gdzie zdobyć dalsze dane. Te można uzyskać w parafii lub Urzędzie Stanu Cywilnego.W parafii mogą znajdować się księgi z różnych lat – niektóre gromadzą te sprzed kilku wieków, a inne trzymają się narzuconych im zasad i oddają starsze księgi do odpowiedniego Archiwum Diecezjalnego lub Archiwum Archidiecezjalnego.
W Urzędach Stanu Cywilnego jest trochę inaczej, ponieważ tam księgi po 100 latach (w przypadku księgi urodzeń) od zamknięcia trafiają do Archiwum Państwowego. Jeśli więc jedna księga urodzeń zawiera wpisy od 1750 do 1950 r., zostanie ona przekazana do Archiwum Państwowego dopiero w 2050 r., mimo że pierwsze metryka pochodzi z połowy XVII wieku. W przypadku metryk ślubów i zgonów, księgi przekazywane są po 80 latach na powyższych zasadach.
9. Jakie dokumenty znajdziesz w Archiwum Państwowym?
Jeśli księga została przekazana już do odpowiedniego Archiwum Państwowego, należy udać się tam z wizytą. Przeglądanie metryk jest darmowe . Możesz również fotografować interesujące Ciebie metryki (nie używając lampy błyskowej) bez żadnych opłat. Zgodnie z regulaminem konkretnego Archiwum, możesz poprosić o kopię lub skan wybranej metryki – opłaty powinny znajdować się w cenniku każdego Archiwum.
W Archiwum Państwowym znajdziesz również spisy ludności, spisy podatkowe, księgi cechowa, akta szkolne, mapy katastralne, akta notarialna, akta hipoteczne i wiele, wiele innych. Zasób archiwów możesz sprawdzić w bazie Sezam lub w inwentarzu konkretnego Archiwum.
10. Wybierz się w podróż śladami przodków!
Podróż śladami swoich przodków to fascynująca wycieczka. Podróżując do miejsc, w których mieszkali nasi przodkowie, możesz zobaczyć dawne zabudowania, odwiedzić parafię, poszukać grobów krewnych na pobliskim cmentarzu, a nawet odnaleźć żyjących potomków swoich antenatów.
