Noblista, jeden z największych polskich pisarzy. Urodzony w Kobielach Wielkich w 1867 roku. Jego chrzestnym był sam proboszcz parafii w Tuszynie, będąc jednocześnie krewnym po kądzieli. Jakie jeszcze tajemnice kryje genealogia Władysława Reymonta?
Stanisław Władysław urodził się w miejscowości Kobiele Wielkie jako jeden z dziesięciorga dzieci Józefa Rejmenta i Antoniny z Kupczyńskich. Według jego metryki chrztu, sporządzonej w kościele parafialnym w Kobielach Wielkich, zapisanej pod datą 2/14 maja 1867 roku jego ojciec miał 33 lata, zaś matka była o 4 lata młodsza. Rodzicami chrzestnymi późniejszego noblisty byli Wielmożni – Ksiądz Szymon Kupczyński, proboszcz parafii Tuszyn (krewny od strony matki) i Melania Szatkowska, właścicielka dóbr Huta Drewnia(na).
Znane są już przypuszczalne lata narodzin Józefa Rejmenta i Antoniny z Kupczyńskich, więc można zacząć szukać metryki ich ślubu. Oczywiście mimo wszystko należy szukać od ostatniej znanej daty, kiedy zapisani byli jako małżeństwo. Dlatego też pierwszym sprawdzonym rocznikiem był 1867, ale bez efektów. To samo przez kilka kolejnych lat, aż w końcu docieramy do roku 1854, gdzie akt małżeństwa numer 2 dotyczy niejakich Józefa Rejmenta i Antoniny Kupczyńskiej.
Dziadek rolnik
Józef Rejment okazuje się być kawalerem mającym dwadzieścia i pół roku, synem Walentego i Gertrudy z Augustowskich małżonków Rejmentów, urodzonym w Gidlach, zamieszkałym w Kobielach Wielkich. Antonina Kupczyńska w chwili ślubu była szesnastoletnią panną, córką Piotra i Julianny z Duszyńskich małżonków Kupczyńskich, urodzoną w Łaszowie, zamieszkałą w Kobielach Wielkich przy rodzicach. Świadkami zawarcia tego małżeństwa byli Adam Kościelniak i Wincenty Gawlik. Obecni też byli rodzice pana młodego jak i panny młodej, którzy ustnie zezwolili na zawarcie związku małżeńskiego przez ich dzieci. Ślub miał miejsce dnia 5/17 stycznia 1854 roku o godzinie 17 w kościele w Kobielach Wielkich.
Sytuacja podobna do poprzedniej, jednak jesteśmy już pokolenie wyżej, więc ponownie zabieramy się do szukania metryk chrztów państwa młodych. Odpowiednio Józefa Reymenta w Gidlach około 1833 roku i Antoniny Kupczyńskiej w Łaszowie około roku 1838. Chwila szukania i okazuje się, że dwie ww. miejscowości należą do innych parafii. We wsi Gidle był kościół, zaś Łaszów należał do parafii w Mierzycach.
Według metryki chrztu Józefa, syna Walentego Reymenta vel Bańcerka, lat 25 i Gertrudy z Augustowskich, lat 20. Józef urodził się on w Gidlach 1 lipca 1833 roku, a ochrzczony został dzień później.
Antonina, córka Piotra Kupczyńskiego, lat 32 i Julianny z Duszyńskich, lat 20, urodziła się 2/14 stycznia 1838 roku, ochrzczona w tym samym dniu.
Reyment vel Bańcerek
Ciekawa jest natomiast sytuacja z Józefem, którego ojcem był Walenty Reyment vel Bańcerek. Oznacza to, że rodzina wcześniej używała jednego z tych nazwisk. Przypuszczać można, że wcześniejszą wersją było to drugie, ponieważ pierwsze używane było w kolejnych latach. Zresztą zmiana ta zaszła między 1833 a 1854 rokiem. W akcie chrztu Józefa zapisano dwa nazwiska przy użyciu spójnika „vel”, natomiast w akcie ślubu jest tylko jedna forma, która widocznie przetrwała, a poprzednia została zapomniana.
Ponownie znamy dane rodziców, ich wiek, więc powinienem zabrać się za szukanie aktu ślubu rodziców Józefa Reymenta vel Bańcera, a także aktu ślubu rodziców Antoniny Kupczyńskiej. Pary już są dwie, bo jest to pokolenie dziadków Władysława Reymonta. O akcie ślubu Walentego Reymenta vel Bańcerka z Gertrudą Augustowską będzie później, natomiast jako pierwszy przedstawiony będzie akt ślubu Piotra Kupczyńskiego z Julianną Duszyńską. Można go znaleźć w księgach mierzyckiej parafii w aktach małżeństw za rok 1833 pod numerem 3.
W powyższym akcie poznajemy dane dotyczące Piotra Kupczyńskiego i Julianny Duszyńskiej i ich rodziców, czyli dziadków i pradziadków Stanisława Władysława Reymonta. Według metryki, Piotr Kupczyński był kawalerem, mającym 24 lata, synem Pawła i Ewy z Malczaków małżonków Kupców, urodzonym i zamieszkałym w Łaszowie. Julianna Duszyńska była natomiast 16-letnią panną, urodzoną i zamieszkałą w Łaszowie z Wojciecha i Małgorzaty z Stąparków małżonków Duszyńskich. Ślub miał miejsce w Mierzycach 27 stycznia 1833 roku.
Dwa dni po pierwszych urodzinach Stanisława Władysława Reymonta umiera jego dziadek po kądzieli – Piotr Kupiec inaczej Kupczyński. Zmarł on we wsi Przybyszów 27 kwietnia/ 9 maja 1868 roku. W akcie zapisano, że miał 59 lat, co jest zgodne z wiekiem podanym w akcie małżeństwa, więc dane są dokładne. Piotr był synem zmarłych Pawła i Ewy, czyli znowu wszystko się zgadza. Pozostawił po sobie żonę Juliannę Kupiec zd. Duszyńską.
Kolejna zmiana nazwiska
Wracając do genealogii Reymonta po jego nazwisku, jego dziadek Walenty Balcerek inaczej Regimant zapisany został jako 22-letni kawaler, urodzony i zamieszkały w Gidlach z Grzegorza i Franciszki Balcerków inaczej Regimantów. Panna młoda to Brygida Augustowska, 19-letnia panna, zamieszkała w Pustkowiu Pa-pierni Rządowej, córka Franciszka i Marianny Augustowskich. Ślub odbył się 18 października 1828 roku w Radomsku.
Walenty Balcerek inaczej Regimant i Gertruda z Augustowskich przeżyli razem ponad 50 lat. Walenty zmarł w we wsi Gidle dnia 27 grudnia 1882 roku/8 stycznia 1883 roku. W akcie zapi-sano, że miał 76 lat, co jest zgodne z prawdą (wiek rocznikowo się zgadzał, ponieważ Walenty przyszedł na świat w 1807 roku), był synem zmarłych Grzegorza i Franciszki z Kamońków.
Gertruda przeżyła swojego męża o blisko 9 lat (dzień później przypadła dziewiąta rocznica śmierci jej męża). Wdowa Balcerkowa nazywana także Rejment zmarła 26 grudnia 1891 roku/7 stycznia 1892 roku we wsi Gidle. Według aktu urodziła się we wsi Szczepocicach, co jest zgodne z prawdą. Zapisano też, że jej rodzicami byli zmarli Franciszek Augustowski i Marianna z Wieczorków, co także jest prawdą. Gertruda w chwili śmierci miała 82 lata.
Podczas poszukiwań w księgach gidelskiej parafii natrafiamy jeszcze na metryki zgonów pradziadków noblisty Reymonta. Jest to cała czwórka pradziadków po mieczu, czyli dziadków jego ojca.
- Pradziadek Grzegorz Bańcerek zmarł 7 lutego 1836 roku we wsi Ruda. Według aktu zgonu był 74-letnim wdowcem, synem Szymona i Zofii Bańcerków,
- Prababcia Franciszka z Kaniow Bańcerkowa zmarła we wsi Ruda dnia 18 listopada 1835 roku w wieku 52 lat. Według aktu była córką zmarłych Franciszka i Brygidy Kaniów,
- Pradziadek Franciszek Augustowski zmarł w Folwarku Strzałkowskim dnia 15 listopada 1835 roku w wieku około 80 lat. Według aktu urodził się on we wsi Jackowie, dane rodziców są nieznane,
- Prababcia Marianna z Wieczorków Augustowska zmarła 28 maja 1824 roku w wieku 52 lat pozo-stawiając po sobie męża Franciszka. Rodzicami jej byli zmarli Stanisław i Gertruda z Dziadkiewiczów małżonków Wieczorków, co ma swoje potwierdzenie w jej metryce chrztu.
Pierwotne miejsce publikacji: More Maiorum nr 9/2013.
Autor: Marcin Marynicz.
