3 sierpnia 1901 roku to dzień narodzin Stefana Wyszyńskiego – późniejszego kardynała, beatyfikowanego 12 września 2021 roku. Ochrzczony został w parafii Kamieńczyk nad Bugiem. Znakomita większość przodków Prymasa Tysiąclecia wywodzi się z ziemi bielskiej.
Na przełomie XIX i XX wieku Zuzela, w której przyszedł na świat Stefan Wyszyński, była średniozamożną wsią. Gdzieniegdzie znajdowały się murowane domy. Nie jest to jednak gniazdo rodzinne Wyszyńskich. Kościół parafialny w Kamieńczyku, z której pochodzili antenaci Kardynała, pisze:
Rodzina Wyszyńskich ma swe korzenie na Podlasiu. Samo nazwisko pochodzi od miejscowości Wyszki k. Bielska Podlaskiego. Przodkowie Prymasa Tysiąclecia, należą do najstarszej generacji szlachty podlaskiej zamieszkującej te ziemie już od 1444 roku.
Na stronie internetowej Janusza Stankiewicza można znaleźć opis dot. społeczeństwa ziemi bielskiej:
W połowie w. XVI-go wybili się ponad innych: Ratyński, Niemyski i Wyszyński. Prokuratorzy tacy musieli – wyzyskiwać dotkliwie swych klientów, więc też nie lubiano ich powszechnie.
Genealogia Wyszyńskiego: opóźniony chrzest
W parafii Zuzela odnaleźć można akt urodzenia Stefana Wyszyńskiego. Pod numerem 148 zapisano, że ochrzczony został chłopiec płci męskiej, urodzony o 3 rano dnia 3 sierpnia 1901 r. Co ciekawe chrzest odbył się 15 dni później! Zwykle dzieci chrzczono do kilku dni po urodzeniu. Co więcej, ojciec Stefana Wyszyńskiego – Stanisław, był organistą i pisarzem w tej parafii, dlatego też chrzest nie powinien odbyć się tak późno.
W obowiązującym w czasie narodzin Wyszyńskiego Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego z 1825 roku jasno napisano:
przekroczenie terminu ośmiu dni nie przeszkadza w spisaniu aktu urodzenia, ale trzeba zaznaczyć w akcie przyczynę przekroczenia czasu
W trzeciej linijce od dołu zapisano, że opóźnienie spisania aktu nastąpiło z powodu rozjazdów ojca.
Ojciec Prymasa – Stanisław – swoje pierwsze szlify w zawodzie organisty, zbierał pod okiem Alojzego Serwatki, który dostrzegł u niego zdolności muzyczne. Nauka trwała do 1895 roku. Pierwszym miejscem pracy była parafia w Gałkówku pod Łodzią. Stanisław nie ukrywał swoich przekonań politycznych, dlatego groziły mu liczne represje ze strony władz carskich. Z tego powodu przeniósł się na Podlasie, do parafii Prostyń.
Tam 4 maja 1899 roku 23-letni kawaler, miejscowy organista, syn Piotra i Katarzyny z Powierzów, urodzony we wsi Gac warszawskiej guberni, a zamieszkały w Prostyniu – Stanisław Wyszyński, ożenił się z matką Prymasa Tysiąclecia – Julianną z Karpów.
Genealogia Wyszyńskiego: przodkowie z parafii Kamieńczyk
Zarówno ojciec, jak i matka, przyszli na świat w tej samej parafii Kamieńczyk. Ale nie tylko rodzice. Również dziadkowie, pradziadkowie, prapradziadkowie… Parafia ta została zindeksowana w Genetece, i jak się okazuje, zdecydowana większość przodków Wyszyńskiego rodziła się, wchodziła w związki małżeńskie i umierała w tej jednej parafii.
Jak napisano na stronie internetowej parafii Kamieńczyk:
Matka przyszłego Prymasa Polski pochodziła z miejscowości Fidest, parafii Kamieńczyk. Była córką Adama i Anieli z Giziewiczów. Julianna urodziła się 15 września 1877 roku. Rodzice Julianny utrzymywali się z pracy na roli. W wyniku trudnej sytuacji ekonomicznej ich córka podjęła pracę w Warszawie. Została zatrudniona jako pomoc domowa w jednej z tamtejszych rodzin. Mieszkała wtedy na terenie parafii pw. Św. Krzyża. Mając 22 lata, wyszła za mąż za starszego o rok Stanisława Wyszyńskiego. [Wtedy ojciec Julianny już nie żył]. Oboje mieli rodzinę w Skuszewie k. Kamieńczyka, więc możliwe, że od dawna się znali.
Genealogia Wyszyńskiego: ślub z 1803 roku
Niestety skany metryk nie są dostępne w Internecie – znajdują się one w Archiwum Diecezjalnym Warszawsko-Praskim. Z dostępnych jednak informacji wynika, że rodzina matki wywodziła się z dawnej szlachty podlaskiej. Karpowie przez niespełna 300 lat sprawowali z pokolenia na pokolenia ważne funkcje publiczne lub kościelne.
Najstarszym odnalezionym przodkiem z rodziny Karpów jest Józef Giziewicz – 4xpradziadek Stefana Wyszyńskiego. Józef w 1763 r. ożenił się z Elżbietą Molską. Najstarszy zaś przodek o nazwisku Karp, to Gabriel. Nie jest znana data jego urodzin, wiadomo natomiast, że jego syn, a dziadek Wyszyńskiego – Adam, ślubował Anieli Giziewicz w 1874 r.
Protoplastą rodu Wyszyńskich był Kazimierz, ślubujący w 1803 r. Wiktorii Kozłowskiej. Urodził się ok. 1770 r. Z drugą żoną, przodkinią Prymasa Tysiąclecia, miał 9 dzieci, pośród których Wojciech był pradziadkiem Stefana Wyszyńskiego. Jego syn – Piotr, za swoją działalność w obronie unitów, musiał opuścić Podlasie. Nabył wtedy posiadłość rolną nad Liwcem na terenie parafii Kamieńczyk i osiadł tu, nie mając prawa powrotu do stron rodzinnych.
Wedle informacji znajdujących się na stronie parafii Kamieńczyk Wyszyńscy figurują w Księgach ziemskich i grodzkich podlaskich. Nazwisko to pojawia się również w XVI wiecznych dokumentach Konsystorza diecezji Łuckiej . W drugiej połowie XIX w. dziadek Prymasa Tysiąclecia – Piotr, za swoją działalność w obronie unitów, musiał opuścić Podlasie. Nabył wtedy posiadłość rolną nad Liwcem na terenie parafii Kamieńczyk i osiadł tu, nie mając prawa powrotu do stron rodzinnych.
