271 lat temu urodził się Tadeusz Kościuszko [skan aktu urodzenia]

271 lat temu, 4 lutego 1746 r., urodził się bojownik o niepodległość Stanów Zjednoczonych, inicjator insurekcji kościuszkowskiej, odznaczony Orderem Orła Białego – Tadeusz Kościuszko.

Andrzej Tadeusz Bonawentura – bo takie imiona na chrzcie otrzymał Kościuszko, przyszedł na świat 4 lutego 1746 r. w Mereczowszczyźnie – obecnie wyludnionego folwarku. W 1733 r. folwark ten w zastaw objął Ludwik Tadeusz Kościuszko – ojciec Tadeusza. Folwark znajdował się w posiadaniu rodziny aż do 1764 r., kiedy to Kościuszkowie przenieśli się do Siechnowicz. Rodzina pieczętowała się herbem Roch III.

Akt urodzenia Tadeusza Kościuszki /fot. Mariusz Proskień. Wikimedia Commons

Ludwik Tadeusz, urodzony w 1700 r., był miecznikiem brzeskim, a także pułkownikiem 3 Pułku Straży Przedniej Buławy Polnej Litewskiej. W wieku 40 lat poślubił matkę Kościuszki – Teklę Ratomską. Po matce w żyłach Kościuszki miała płynąć krew tatarskiego rodu Fursów.

W wieku 19 lat Tadeusz Kościuszko wstąpił do nowopowstałej Szkoły Rycerskiej. Studiował tam m.in. historię Polski, filozofie, języki obce, czy prawo. Edukację zakończył w stopniu kapitana.

W 1769 r., dzięki wsparciu Adama Kazimierza Czartoryskiego, pobierał nauki w Akademii Wojskowej szwoleżerów gwardii królewskiej w Wersalu. 6 lat później powrócił do Polski – nie udało mu się jednak wstąpić do 10-tysięcznej armii Rzeczypospolitej. Bezskutecznie zalecał się do Ludwiki Sosnowskiej, przyszłej żony Lubomirskiego.

W tym samym roku podjął decyzję o wyjeździe do Drezna. Tam, słysząc o walkach w Ameryce, podjął decyzję, aby wyruszyć za Wielką Wodę. Podróż trwała ponad 2 miesiące, a “Nowiny” tak ją opisywały:

Losy szczęścia dziwnej Opatrzności Bożej zrządziły, że uwolniwszy od nurtów morskich przez rozbity okręt W. J. Mci Pana Kościuszkę, obywatela kraju naszego z W. K. Litewskiego, będącego przedtem u Kadetów […] z pięcistał nominowany na inżyniera armii amerykańskiej. Wkrótce po przybyciu do Filadelfii, 24 września 1776 otrzymał zadanie opracowania fragmentu ufortyfikowania miasta (rejon rzeki Delaware). Następnie pracował przez całą zimę 1776 roku przy fortyfikowaniu Filadelfii.

Za zasługi dla narodu amerykańskiego, w 1783 r. został awansowany na generała brygady armii amerykańskiej. Otrzymał również ok. 250 ha ziemi oraz znaczną sumę pieniędzy. Część z tej kwoty przeznaczył na kształcenie czarnoskórych mieszkańców Ameryki.

Dworek w Mereszowszczyźnie. Miejsce urodzenia Kościuszki /fot. Wikimedia Commons

Latem 1784 r. Kościuszko powrócił do Ojczyzny do swojego majątku, którym zajmowała się jego szwagierka. Zainteresowany sytuacją polityczną Rzeczypospolitej, bacznie obserwował obrady Sejmu Wielkiego. Ku jego zadowoleniu, jedna z pierwszych uchwał nakazywała, aby wojsko Rzeczypospolitej wynosiło 100 tys. żołnierzy. 12 października 1789 Kościuszko otrzymał podpisaną przez króla nominację na generała majora wojsk koronnych.

Za walki w wojnie polsko-rosyjskiej, a szczególnie w bitwach pod Zieleńcami (18 czerwca), Włodzimierzem (7 lipca) i pod Dubienką (18 lipca), Kościuszko został odznaczony Orderem Orła Białego.

W 1794 r. na krakowskim rynku powiedział:

Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.

Powstanie kościuszkowskie okazało się totalną klęską, Kościuszko dostał się do carskiej niewoli, a Polska została całkowicie rozgrabiona przez trzech zaborców w wyniku III rozbioru.

W 1796 r. car Paweł I wypuścił Kościuszkę (wraz z 20 tys. innych Polaków) z niewoli. Na krótko wyjechał do Ameryki, a następnie powrócił do Europy. We Włoszech brał udział w tworzeniu Legionów Polskich. Spotykał się również z Napoleonem – był przeciwnikiem tego, aby u boku Napoleona Polacy walczyli o niepodległość.

rozmowa
Rozmowa Pawła I cesarza Wszechrossyi etc., etc. z Tadeuszem Kościuszko Naczelnikiem polskim w więzieniu petersburskim przez księcia Gagaryna po francusku napisana a na polski przetłumaczona /fot. szukajwarchiwach.pl

Pod koniec XVIII wieku Kościuszko wyjechał do Solury w Szwajcarii, gdzie pozostał do końca życia. W 1815 r. na zaproszenie cara Aleksandra I, przebywał w Wiedniu. Car pragnął uzyskać aprobatę dla stworzenia marionetkowego Królestwa Polskiego. Jednak Kościuszko, widząc że ma być ono mniejsze od Księstwa Warszawskiego, wyśmiał władcę Rosji.

Dwa lata po propozycji Romanowa, 15 października 1817 r. Tadeusz Kościuszko zmarł. Został pochowany w pobliskim Zuchwilu. Jego serce, zgodnie z testamentem, zostało przekazane córce wójta Solury – Emilii Zeltner.

 

Total
0
Shares
Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Previous Article

Jak uzyskać dokumentację z ZUS-u?

Next Article

Genealogia Janusza Korwin-Mikkego [skany i wywód przodków]

Related Posts