W większości przypadków poszukiwania dotyczą osób, które wyemigrowały do Francji w okresie międzywojennym. Podstawowa trudność polega na tym, że jest to okres relatywnie współczesny i najczęściej dokumenty dotyczące naszych kuzynów znajdują się jeszcze w jednym z 36 tysięcy francuskich urzędów stanu cywilnego.
Zanim zaczniemy poszukiwania we Francji, warto na początku poświecić trochę czasu na ustalenie podstawowych informacji, takich jak data i miejsce urodzenia w Polsce. Może okazać się, że już na początku mamy szczęście i w akcie urodzenia znajdziemy adnotację o zgonie lub małżeństwie we Francji. Warto też poszperać w szufladach w poszukiwaniu starych zdjęć, listów i ustalić czy dana osoba pracowała w rolnictwie lub w górnictwie, czy miała dzieci i jakie były ich imiona.
Kilka linków przydatnych w poszukiwaniach na terenie Francji.
Geopatronyme – strona parta na danych I.N.S.E.E. – francuskiego urzędu statystycznego. Pokazuje ilość i rozmieszczenie geograficzne urodzeń dla danego nazwiska w czterech przedziałach czasowych.
Najciekawsza jest tabelka po prawej stronie, gdzie klikając na nazwę departamentu otwiera się następna strona, która pokazuje, w jakich miastach urodziły się dzieci noszące to nazwisko. Może to nam ułatwić poszukiwania np. emigrantów po powstaniu listopadowym oraz osób które ubiegały się o obywatelstwo francuskie (Naturalisations). Strona ta jest (bardzo) komercyjna, jednak wiele z tych baz jest dostępnych za darmo na innych stronach. I tak na przykład listę jeńców II wojny światowej (Prisonniers 2nde Guerre Mondiale) możemy znaleźć w bibliotece cyfrowej Gallica.
Ponad milion żołnierzy francuskich (w tym liczni Polacy) dostało się do niewoli i jako jeńcy przebywali w frontstalagach (obozach we Francji), stalagach (obozach w Niemczech), oflagach (obozach w Niemczech dla oficerów), kommandach (obozy pracy).
Na podstawie informacji przekazywanych przez wojskowe władze niemieckie, w okresie 12.08.1940 – 15.06.1941, opublikowano 100 list jeńców, podających nazwisko i imię, datę i miejsce urodzenia, jednostkę wojskowa oraz numer obozu (frontstalag).
Więcej informacji o jeńcach i ofiarach konfliktów zbrojnych można uzyskać (podając nazwisko i imię oraz datę i miejsce urodzenia) w archiwum:
Bureau des archives des victimes des conflits contemporains
14037 Caen cedex
BP 552
Niewątpliwie najcenniejszym źródłem informacji jest baza naturalizacji (naturalisations). Jednak nie wszyscy starali się o francuskie obywatelstwo, często dopiero następne pokolenie podejmowało taka decyzję. Obywatelstwo można było także otrzymać, wstępując w związek małżeński z Francuzem (te osoby nie występują w bazie). W bazie tej brak też osób, które otrzymały obywatelstwo inną drogą, np. jeśli urodziły się we Francji i jako już pełnoletnie wybrały obywatelstwo francuskie.
CD Naturalisation 1900–1960 zawiera listę osób starających się o obywatelstwo francuskie i zawiera nazwisko, imię, datę i miejsce urodzenia oraz n° naturalizacji. Dokumenty (często także zdjęcia) składane przez osoby starające się o obywatelstwo zawierają cenne informacje. Kserokopie tych teczek można zamawiać w zależności od daty naturalizacji:
- data naturalizacji po 1931 –
Centre des Archives contemporaines 2 rue des archives
77 300 Fontainebleau - data naturalizacji przed 1931 –
Archives nationales 59 rue Guynemer
93380 Pierrefitte-sur-Seine
tel: +33 1 75 47 20 00
anparis@culture.gouv.fr
W miejscowości Roubaix w departamencie Nord jest archiwum przechowującym dokumenty zakładów przemysłowych, w tym już nie istniejących kopalni. Znając miejsce zamieszkania i pracy poszukiwanej osoby, można pokusić się o odnalezienie teczki osobowej.
Archives nationales du monde du travail
78 boulevard du Général Leclerc
59100 Roubaix
Wyszukiwarki genealogiczne:
- Geneanet – drzewa genealogiczne – strona darmowa, możliwość kontaktu z autorem, możliwość umieszczenia swojego drzewa,
- Książki telefoniczne:
- http://www.pagesjaunes.fr/pagesblanches (Qui – nazwisko),
- http://www.infobel.com/fr/france/ (Qui – wpisać nazwisko lub Nom – wpisać nazwisko).
- Cmentarze – wyszukiwarki:
- Imienna baza danych Francuskiego Ministerstwa Obrony (znajdziemy tu wiele polskich nazwisk),
- FranceGenWeb – wyszukiwarka do kilkunastu baz danych (także polskie nazwiska),
- Francuska Nasza Klasa – wpisać nazwisko w Rechercher un membre.
Niektóre departamenty udostępniły w Internecie przedwojenne spisy ludności. We Francji spisy ludności były sporządzane dla danej miejscowości w latach 1911, 1921, 1926, 1931, 1936. Istnieje także forum francuskiej Polonii, na którym warto napisach o swoich poszukiwaniach, ponieważ wielu Francuzów poszukuje swoich polskich przodków. Oczywiście najlepiej pisać po francusku, ale można też po angielsku lub po polsku. Nazwiska i nazwy miejscowości polecam pisać w mianowniku bez polskich liter, a daty cyframi. Należy następnie kliknąć na Suivre ce sujet, by otrzymać powiadomienie o odpowiedzi na swój post. Link do forum tutaj.
Autorka: Elżbieta Grabowska
Pierwotne miejsce publikacji: More Maiorum, nr 2(13)/2014
