Mormoni, czyli członkowie Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, od wielu lat mikrofilmują bądź skanują zasoby metrykalne z całego świata. Zgromadzone dane są udostępniane nie tylko członkom wspólnoty, lecz wszystkim osobom zainteresowanym badaniami genealogicznymi. Jak z nich skorzystać?
Zasoby w formie skanów zostały udostępnione na stronie Family Search, natomiast mikrofilmy można zamówić do lokalnego Centrum Historii Rodziny (ang. Family History Center) i przeglądać na miejscu na specjalnych czytnikach. W Polsce mormoni mikrofilmowali księgi metrykalne w archiwach państwowych i diecezjalnych, pozostawiając kopię mikrofilmu w instytucji, w której mikrofilmowali zbiory. W naszym kraju działają w chwili obecnej dwa Centra Historii Rodziny: w Warszawie oraz we Wrocławiu.
Dane kontaktowe:
Centrum Historii Rodziny w Warszawie
ul. Wolska 142
tel. 22 836 19 39
Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu
pl. Wolności 7/205
tel. 71 781 56 15
http://genealodzy.wroclaw.pl/chr
Jak zamówić mikrofilmy?
Krok 1 – utworzenie konta na portalu Family Search
Jeśli chcemy zamówić mikrofilmy, musimy najpierw założyć konto na stronie Family Search. W prawym górnym rogu należy kliknąć przycisk Free Account. Pojawi się formularz rejestracji w języku polskim, który należy wypełnić zgodnie ze wskazówkami podanymi na stronie. Cały proces wygląda podobnie do zakładania kont w innych portalach.
Po utworzeniu konta można się na nie zalogować po kliknięciu w Sign In (tuż obok przycisku Free Account). Strona logowania dostępna jest w języku polskim. Kolejne kroki są wykonywane już po zalogowaniu się na konto.
Krok 2 – wyszukiwanie mikrofilmów
Każdy z mikrofilmów ma swój określony numer katalogowy i podzielony jest na części, które są numerowane. W katalogu taka część mikrofilmu ma nazwę Item. Na jednym mikrofilmie mogą się znajdować zdjęcia z ksiąg kilku parafii, wtedy np. „parafia A” zajmuje Item 1 danego mikrofilmu, „parafia B” – Item 2, „parafia C” – Item 3 itd. Wyszukiwarka mikrofilmów dostępna jest na głównej stronie Family Search. Aby do niej przejść trzeba kliknąć Search:
Następnie z listy, która się rozwinie wybieramy Catalog:
Na stronie, która się otworzy, w polu Place należy wpisać nazwę miejscowości, w której była parafia. Zbiory mogą być różnie zaklasyfikowane, a miejscowości mogą występować pod nazwami w różnych wariantach historycznych i językowych, co warto uwzględnić przy poszukiwaniu (można próbować wpisywać też np. wersje nazw bez polskich liter).
W trakcie wpisywania, pod spodem pojawi się nazwa miejscowości z katalogu. W przypadku wielu miejscowości noszących taką samą nazwę, wyświetli się kilka opcji do wyboru. Na przykład wpisując nazwę Nowe Miasto, otrzymamy szereg wyników dla miejscowości o tej nazwie. Aby wybrać konkretną z nich, trzeba kliknąć w pełną nazwę, czyli np.
Poland, Poznań, Nowe Miasto n. Wartą (Jarocin):
Po wybraniu odpowiedniej miejscowości klikamy Search:
W tym konkretnym przypadku w wyniku wyszukiwania otrzymamy trzy pozycje, z których Church records to księgi kościelne, Civil registration to rejestry cywilne, Jewish records to akta gminy żydowskiej. Po kliknięciu w te trzy pozycje rozwiną się bardziej szczegółowe informacje o każdej z nich. Na przykład po kliknięciu Church records:
pojawią się dwie pozycje:
Po kliknięciu w pierwszą z nich: „Kopie ksiąg metrykalnych, 1821-1829”, otrzymamy o niej szczegółowe informacje np. o tym, że zdjęcia ksiąg zostały zrobione w Archiwum Państwowym w Poznaniu:
Natomiast po przewinięciu strony niżej zostanie wyświetlona szczegółowa tabela z latami i numerami mikrofilmów, w tym przypadku tabela ma jeden wers – akta te zajmują część 2 mikrofilmu nr 747334:
Jeśli chodzi o drugą pozycję: „Księgi metrykalne, 1614-1948”, to tym razem są to mikrofilmy zrobione w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu:
Natomiast lista dostępnych mikrofilmów jest o wiele bogatsza. Ostatnie dwie pozycje są na tej samej rolce mikrofilmu (nr 2061980):
Dla wielu parafii, oprócz zdjęć ksiąg metrykalnych wyznania katolickiego, mogą być też dostępne dokumenty innych wyznań, np. dla Koźmina Wielkopolskiego są też dostępne mikrofilmy zrobione z ksiąg wyznania ewangelickiego:
Przy niektórych parafiach pojawia się również informacja, jakie miejscowości wchodziły w ich skład, np. otwierając pozycję „Księgi metrykalne, 1635-1915” dla Koźmina Wielkopolskiego zobaczymy m.in. listę wsi, które należały do tej parafii (nie zawsze jest ona kompletna):
Krok 3 – zamawianie mikrofilmów
Przed złożeniem jakiegokolwiek zamówienia, powinniśmy się upewnić, czy mamy wybrane konkretne Centrum Historii Rodziny, do którego trafią zarezerwowane mikrofilmy. Ze względu na fakt, że mam już założone konto na stronie, nie umiem powiedzieć, w którym momencie następuje wybór CHR, czy w czasie rejestracji, czy przy składaniu pierwszego zamówienia. Na pewno można je w każdym momencie zmienić po zalogowaniu się i otwarciu tej strony, która jest główną witryną służącą do zamawiania mikrofilmów. Aby zmienić domyślne Centrum Historii Rodziny należy kliknąć słowo change.
Otworzy się strona wyszukiwania. Z pierwszej listy rozwijanej należy wybrać nazwę kraju – Poland. Wtedy na drugiej liście będą dwie opcje do wyboru: Mazowieckie (dotyczy CHR w Warszawie) lub Wroclaw. Po dokonaniu wyboru należy kliknąć przycisk Search, a po wyświetleniu się nazwy i adresu centrum, w zależności od dokonanego wyboru, trzeba jeszcze go potwierdzić klikając Save:
Nazwa centrum powinna się pojawić na górze (obok wcześniej wspomnianego słowa change).
Proces zamówienia zostanie pokazany na przykładzie mikrofilmu z parafii Radzyń Chełmiński. Po wyszukaniu interesującej nas parafii (w sposób opisany w poprzednim kroku), wystarczy kliknąć ikonę rolki filmu, znajdującą się obok interesującego nas zakresu lat:
Zostaniemy przekierowani do strony Online Film Ordering, na której zostaną wyświetlone podstawowe informacje o mikrofilmie, który chcemy zamówić. W tym przypadku na rolce mikrofilmu nr 162310 oprócz ksiąg parafii Radzyń Chełmiński (Items 1–2) są też akta parafii Rywałd (Item 3). Jeśli waluta wyświetli się w dolarach, należy z rozwijanej listy wybrać złotówki:
Mamy do wyboru dwie opcje zamówienia:
1) Short-term Microfilm Loan – oznacza wypożyczenie jednej rolki mikrofilmu na 90 dni – aktualny koszt to 15 złotych.
2) Extended Microfilm Loan – oznacza sprowadzenie mikrofilmu do Centrum Historii Rodziny na czas nieokreślony (właściwie na stałe, takie mikrofilmy są odsyłane jedynie w rzadkich przypadkach) – aktualny koszt to 37,50 zł
Jeśli decydujemy się na zamówienie danego mikrofilmu na 90 dni, należy zaznaczyć odpowiednią opcję i dodać go do koszyka poprzez kliknięcie przycisku Add to Cart:
W kolejnym kroku, jeśli wszystko się zgadza, należy kliknąć Proceed to Checkout (na tym etapie możemy jeszcze usunąć mikrofilm z koszyka, klikając czerwony znak x, lub kontynuować zamówienie, dodając do koszyka kolejne mikrofilmy Continue shopping):
Na następnej stronie zostanie wyświetlone imię, nazwisko i adres zamawiającego (czyli dane, które podaliśmy przy rejestracji), aby przejść do płatności należy kliknąć Continue:
Teraz mamy do wyboru dwa rodzaje płatności: kartą kredytową lub z wykorzystaniem konta PayPal. Poniżej zostanie pokazany proces dokonywania płatności tą drugą metodą (informacje na temat konta PayPal są dostępne na stronie: https://www.paypal.com/pl/). Zaznaczamy opcję PayPal i klikamy Continue:
W kolejnym kroku zostaniemy poproszeni o akceptację warunków wypożyczenia. Mikrofilmy można przeglądać tylko na miejscu, nie można ich wypożyczać na zewnątrz. Udostępniane na mikrofilmach materiały podlegają prawom autorskim. Centra Historii Rodziny, zgodnie z zawartymi umowami, nie umożliwiają reprodukowania materiałów w całości w jakiejkolwiek formie. Użytkownicy Centrum mogą wykonywać zdjęcia pojedynczych dokumentów w ilości do 50 zdjęć z jednej rolki mikrofilmu. Niedopuszczalne jest kopiowanie zawartości całych rolek mikrofilmów.
Należy potwierdzić warunki zaznaczając kwadracik przy I Accept a następnie kliknąć Place Order:
Zostaniemy przekierowani do pierwszego kroku płatności przez PayPal, klikamy Continue:
Otworzy się strona logowania do konta PayPal po wpisaniu adresu e-mail i hasła klikamy Log In:
Na następnej stronie klikamy Zapłać teraz:
Następnie otrzymamy potwierdzenie wykonania płatności, które otrzymamy też na maila:
Po kliknięciu: Powrót do strony handlowca, zostaniemy przekierowani z powrotem na portal Family Search, na której wyświetli się potwierdzenie złożenia zamówienia oraz jego numer:
Zamówienie można anulować w ciągu 24 godzin, po tym czasie jest przekazywane do realizacji. Jeżeli mikrofilm jest dostępny, zostanie wysłany do Centrum Historii Rodziny, a użytkownik otrzyma e-maila z powiadomieniem o wysyłce. Jak napisano w warunkach udostępniania, mikrofilm zostanie przesłany do wybranego Centrum Historii Rodziny w przeciągu 7–180 dni, co jest zależne od wielu różnych czynników. Przy zamówieniu kilku mikrofilmów, każdy z nich może zostać wysłany osobno. Gdy Centrum Historii Rodziny otrzyma mikrofilm, zostanie wysłana do użytkownika automatyczna wiadomość e-mail, informująca, że mikrofilm jest na miejscu i można go przeglądać. 7 dni przed upływem terminu wypożyczenia, zostanie wysłane przypomnienie. W tym czasie będzie można podjąć decyzję czy przedłużyć termin wypożyczenia o kolejne 60 dni, czy mikrofilm ma zostać odesłany.
Powiadomienia dotyczące zmiany statusu zamówienia, są wysyłane na adres e-mail użytkownika na bieżąco. Przy czym nazwy statusów są przyporządkowane do konkretnego numeru mikrofilmu i oznaczają:
1) Pending – oczekujące,
2) Canceled – zamówienie anulowane w ciągu 24 godzin po jego złożeniu,
3) Requested – zamówienie zostało przetworzone i oczekuje na wysyłkę,
4) Shipped – ten status wyświetla się, gdy mikrofilm został wysyłany w ciągu ostatnich 24 godzin i jest w drodze do Centrum Historii Rodziny. Jeśli zamówiliśmy wypożyczenie na 90 dni, okres ten jest liczony od daty wysyłki,
5) Backordered – ten status wyświetla się w trakcie tworzenia kopii mikrofilmu przed wysyłką. Proces ten może trwać do 90 dni, zanim mikrofilm będzie gotowy do wysłania,
6) Received – mikrofilm dotarł do Centrum Historii Rodziny i można go przeglądać,
7) Returned – mikrofilm został zwrócony,
8) Renewed – przedłużono okres wypożyczenia mikrofilmu.
Uwagi dotyczące dostępności mikrofilmów
W wyżej opisanej procedurze zamawiania po wybraniu mikrofilmu miał on satus: Available For Loan, czyli dostępny do wypożyczenia:
Jednak może się zdarzyć, że mikrofilm, który chcemy zamówić będzie miał status: Not available for loan, czyli niedostępny do wypożyczenia. Razem z tym komunikatem powinno się pojawić wyjaśnienie, dlaczego nie można go zamówić.
Najczęściej pojawi się informacja: The film requested is already at your selected Family History Center. Please contact your Family History Center for viewing – „mikrofilm znajduje się już w wybranym przez ciebie Centrum Historii Rodziny. Skontaktuj się z CHR, aby go przeglądać”. Oznacza to po prostu, że mikrofilm został już zamówiony przez innego użytkownika (na czas określony lub nieokreślony), wtedy możemy go przeglądać na miejscu w CHR, o ile oczywiście nie korzysta z niego ktoś inny w tym samym czasie. Poniżej przykład takiego mikrofilmu znajdującego się w CHR Warszawa:
Jeśli mikrofilm który wybraliśmy, został zamówiony przez inną osobę, ale jeszcze nie został wysałny do centrum, nie będzie on miał ustawionego statusu, a jedynie wyświetli się komunikat: The microfilm you requested has already been reserved by another patron. Please check within a couple of days with the Family History Center if the film is being shipped to the center. If not you can reorder the microfilm – „mikrofilm został już zarezerwowany przez innego użytkownika. Sprawdź za kilka dni w Centrum Histoii Rodziny czy mikrofilm został wysłany do tego centrum. Jeśli nie, możesz ponowić zamówienie tego mikrofilmu”.
Ostatnia uwaga dotycząca ikonek przy opisach. Po kliknięciu w ikonkę rolki mikrofilmu, możemy go zamówić. Natomiast jeśli w tym miejscu znajduje się ikonka aparatu fotograficznego, to po jej kliknięciu zostaniemy przekierowani na stronę, na której będzie można przejrzeć skany z określonych lat online.
Autorka: Joanna Raczkowska
