Panie i panowie, głowa do góry, pierś do przodu! Pamiętamy o wszystkich zasadach bon ton i dworskiej etykiety. Oto genealogia dowodząca, że wszyscy panujący w 2014 roku w Europie monarchowie (5 królów, 2 królowe, 1 wielki książę i 2 książąt) są potomkami króla Polski – Władysława II Jagiełły.
Władysław Jagiełło (1362-1434) żonaty był czterokrotnie. Dzięki małżeństwu z królową Polski, Jadwigą (ściślej biorąc, była ona królem) zasiadł na tronie krakowskim. Niestety jedyne dziecię z tego związku, królewna Elżbieta zmarła krótko po narodzinach, a wkrótce zmarła sama królowa. Druga żona, Anna Cylejska obdarzyła monarchę córką Jadwigą, niedoszłą monarchinią na tronie duńskim, która zmarła nie stanąwszy na ślubnym kobiercu. Trzecie małżeństwo z Elżbietą Granowską było bezdzietne. Dopiero czwarta żona, znacznie młodsza od pana młodego (sic! On miał 70 lat, ona ledwie 17) Zofia Holszańska obdarzyła go synami, którzy przedłużyli ród. Byli poległy młodo pod Warną Władysław III Warneńczyk oraz Kazimierz IV Jagiellończyk.
Kazimierz ożenił się z arcyksiężniczką habsburską – Elżbietą, określaną jako „Matka królów”. Spośród 13 dzieci, chowało się 11: 1 syn został świętym, 1 kardynałem, 4 królami a wszystkie córki zasiadły na tronach książęcych i królewskich w sąsiednich państwach. Spośród owych córek najbardziej interesuje nas Barbara (1478-1534), dwunasta w kolejności królewna, która została żoną księcia saskiego Jerze-go II Brodatego. To ona jest odległą praprapra…babką wszystkich panujących europejskich monarchów. A wystarczyło umiejętnie wydać za mąż dwie córki…
Pierwszy męski potomek od 123 lat
Starsza Krystyna- (1505-1549) została żoną Filipa Wielkodusznego zyskując tytuł landgrafini Hesji. Obdarzyła swego małżonką gromadką dziesięciorga dzieci, spośród których Elżbieta (1539-1582) została żoną Ludwika VI, elektora Palatynatu. Ich synem był Fryderyk IV (1574-1610), palatyn reński. Wraz ze swą żoną Luizą Orańską doczekał się 8 dzieci, spośród których najbardziej interesują nas córka Elżbieta oraz syn Fryderyk.
Zacznijmy od Elżbiety (1597-1660). Została ona żoną Jerzego Wilhelma Hohenzollerna, elektora Brandenburgii. Godność tę odziedziczył też ich syn Fryderyk Wilhelm I (1620-1688), zwany Wielkim Elektorem. Tenże był ojcem Fryderyka I (1657-1713), pierwszego króla Prus. Jego syn i następca nosił imię dziada i jako Fryderyk Wilhelm I (1688-1740) został kolejnym królem Prus. Spośród jego potomstwa interesować nas będzie córka Zofia Dorota (1719-1765), która została żoną Fryderyka Wilhelma Hohenzollerna, margrabiego Brandenburg -Schwedt. Ich córką była Fryderyka Dorota Zofia (1736-1798) trojga imion księżniczka pruska, którą los zechciał postawić na ślubnym kobiercu wraz z Fryderykiem Eugeniuszem, władcą Wirtembergii. Córka tej pary, Zofia Dorota Augusta (1759-1828), przeszła do historii jako Maria Fiodorowna, druga żona cara Rosji, Pawła I, a zatem synowa słynnej Katarzyny II. Maria Fiodorowna urodziła mężowi m.in. Annę (1795-1865), która została żoną holenderskiego księcia Wilhelma. Gdy ten wstąpił na tron, została ona królową Holandii, wprowadzając tym samym potomków Jagiełły na tron w Niderlandach. W 1817 roku urodziła syna, Wilhelma III (1817-1890), zamykając tym na wiele lat rodzenie synów w holenderskiej rodzinie królewskiej. Wilhelm miał tylko jedną córkę, Wilhelminę Helenę Paulinę Marię van Oranje Nassau (1880-1962), królową Holandii. Jej córką i następczynią była Juliana (1909-2004), którą z kolei na tronie zastąpiła Beatrycze (ur. 1938). Beatrycze po 33 latach panowania abdykowała na rzecz swego syna (pierwszy męski potomek w rodzinie od 123 lat!) Wilhelma Aleksandra (ur. 1967), obecnie panującego władcę Holandii.
Drugie dziecko Fryderyka IV i Luizy Orańskiej, brat Elżbiety – Fryderyk V (1596-1632) przeszedł do historii jako Zimowy Król, władca Palatynu i Czech.
Wraz ze swą żoną, Elżbietą Stuart doczekał się 13 dzieci. Wśród nich byli Karol Ludwik i Zofia. Zacznijmy od Karola Ludwika. Karol Ludwik Wittelsbach (1617-1680) był elektorem Palatynu Reńskiego. Jego córką była Elżbieta (1652-1722), żona Filia I, księcia Orleanu. Lisolette (jak nazywano ją w dzieciństwie) była szczęśliwą matką trójki dzieci, z których dwójka jest przodkami obecnie panujących władców. To Filip II i Elżbieta.
Władcy Belgii
Filip II (1672-1723), książę Chartres, Orleanu, par Francji i właściciel wielu innych francuskich tytułów był ojcem Ludwika I Burbon-Orleańskiego (1703-1752), zwanego Pobożnym. Ów władca między jedną modlitwą a drugą zdążył zostać ojcem Ludwika Filipa I Burbon-Orleańskiego (1725-1785), księcia Orleanu. Jego synem był Filip Egalite (1747-1793), ścięty na gilotynie w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej polityk, mason i książę. Jego syn został królem Francuzów jako Ludwik Filip I (1773-1850). Jego córka, Ludwika Maria (1812-1850) została żoną Leopolda I, króla Belgów, słynącego z okrucieństwa w kolonii belgijskiej – Kongo. Ich syn Filip (1837-1905) był hrabią Flandrii. Jego syn zasiadł na tronie w Brukseli jako Albert I Koburg (1875-1934). Syn Leopold III (1901-1983) był ojcem Alberta II (ur. 1934), który w 2013 roku ustąpił z tronu na rzecz swego syna, obecnego króla Belgów, Filipa I (ur. 1960). Siostrą Alberta II była Józefina (1927-2005), która poślubiła Jana, Wielkiego Księcia Luksemburga. Obecnie na tronie wielkoksiążęcym w Luksemburgu zasiada jej syn, Henryk (ur. 1955).
Siostra Filipa II, Elżbieta (1676-1744) została księżną lotaryńską dzięki mariażowi z Leopoldem I Lotaryńskim. To właśnie Elżbiecie Charles Perrault dedykował swoje Bajki Babci Gąski. Ich syn Franciszek Stefan (1708-1765) został mężem słynnej Marii Te-resy, cesarzowej Austrii. Ich synem był Leopold II Habsburg (1747-1792), cesarz austriacki. Na tronie zastąpił go syn, ostatni cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Franciszek II (1768-1835). Synem Franciszka II był Franciszek Karol (1802-1878), arcyksiążę austriacki, który poślubiwszy Zofię Wittelsbach doczekał się syna Karola Ludwika (1833-1896), był to szwagier słynnej cesarzowej Sissi, przesadnie pobożny arcyksiążę. Jego córką była Elżbieta Amalia Habsburg (1878-1960). Elżbieta Amalia wyszła za księcia Alojzego von und zu Liechtenstein. Ich synem był Franciszek Józef II (1906-1989), książę Lichetnesteinu. Obecnie na tronie tym zasiada jego syn, Jan Adam I (ur. 1945).
Powróćmy jednak do wspomnianego wcześniej Fryderyka V i jego córki – Zofii. Zofia Wittelsbach (1630-1714) została żoną księcia Brunszwiku, Ernesta Augusta Hanowerskiego. Ich synem był Jerzy I, (1660-1727), pierwszy król Wielkiej Brytanii z dynastii hanowerskiej. Synem Jerzego I i następcą był Jerzy II (1683-1760). Jego synem był zaś Fryderyk Ludwik (1707-1751), który jednak nie zasiadł na tronie w Londynie, gdyż zmarł przed ojcem. Na tronie zasiadł natomiast jego syn Jerzy III (1738-1820). Synem Jerzego III był Edward August (1767-1820). To właśnie na jego cześć słynna wyspa z Anią z Zielonego wzgórza nosi nazwę Wyspa Księcia Edwarda.
Wiktoria – babka Europy
Córką Edwarda Augusta była „babka Europy” – słynna kobieta, której imię otrzymała cała epoka historyczna: Wiktoria (1819-1901). Ta dzielna niewiasta przez 63 lata panowała w Wielkiej Brytanii jako królowa, w Indiach jako cesarzowa, a nadto jako monarchini w wielu brytyjskich koloniach. Jako matka licznej gromadki stała się przodkinią pięciu obecnych monarchów i niezliczonej ilości królów i książąt pozbawionych przez historię korony. Jej syn Artur (1850-1942) był gubernatorem Kanady. Jego córka Małgorzata (1882-1920) została królową Szwecji. Na tronie tym nie zasiadł jej syn Gustaw Adolf (1906-1947), ale dopiero wnuk, Karol XVI Gustaw (ur. 1946). Siostra Gustawa Adolfa, Ingrid (1910-2000) została królową Danii, na którym to tronie zasiada obecnie jej córka, Królowa Danii – Małgorzata II (ur. 1940).
Córka Wiktorii, Beatrycze (1857-1944) była księżną Battenberg. Jej córka Wiktoria (1887-1969) została królową Hiszpanii. Jej synem był Jan Karol (1913-1993), hrabia Barcelony. Po restauracji Burbonów na madryckim tronie zasiadł jego syn, Jan Karol I (ur. 1938), król Hiszpanii.
Następcą tronu w Wielkiej Brytanii po Wiktorii został Edward VII (1841-1910), po którym nastąpili kolejno Jerzy V (1865-1936) i Jerzy VI (1895-1952), po którym na tronie tym zasiadła w 1952 roku Królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – Elżbieta II (ur. 1926). Z kolei córka Edwarda VII, Maud (1869-1938) została królową Norwegii. Na tronie w Oslo zasiadł jej syn Olaf V (1903-1991), a obecnie zasiada tam jego syn, król Norwegii Harald V (ur. 1937).
Książę Monako
Na początku wspomniałem, że Barbara Jagiellonka wydała za mąż dwie córki. Dotąd omawiałem potomków Krystyny. Teraz pora na linię potomków Magdaleny. Magdalena (1507-1534) została żoną Joachima II, elektora brandenburskiego. Ich synem był Jan Jerzy (1525-1598), margrabia brandenburski. Synem Jana Jerzego był Joachim Ernst (1583-1625), margrabia Brandenburgii. Syn Joachima Ernsta nosił imię Albrecht (1620-1667) i był marbgarbią Ansbach. Jego córką była Dorota (1661-1705), langrafina Hesji. Jej synem był Ludwik VIII (1691-1768), landgrafi Hesji. Jego córką była Karolina Heska (1723-1783), żona Karola Fryderyka, margrabię Ba-den. Ich synem był Karol Ludwik (1755-1801), którego syn nosił to samo miano Karol (1786-1818). Córką Karola była Maria Amalia (1817-1888), księżna Hamilton. Jej córka Maria Wiktoria (1850-1922) poślubiła księcia Monako Alberta I, lecz ona sama nie nosiła tego miana, gdyż rozwiodła się z mężem. Ich synem był Ludwik II (1870-1949), książę Monako. Jego córką była Charlotta (1898-1977), matka Rainiera III (1923-2005), trzynastego księcia Monako. Obecnie księciem Monako jest syn Rainiera III, książę Albert II Grimaldi (ur. 1958).
Oczywiście musimy mieć świadomość, że w rodzinach królewskich „każdy jest krewnym każdego”, a zawiłe kombinacje wprowadzone przez liczną dziatwę Kazimierza IV, potem zasiadającą na wszystkich niemal tronach. Córki Habsburgów i carówny, a wreszcie potomkowie Wiktorii spowodowały, że mało kto orientuje się, kto jest czyim wujem, stryjem, kuzynem itd. Ponoć jedynym, który „ogarnia” (sic! Takie słowo wśród takich monarchów!) całą tę genealogię jest książę Edynburga Filip II, znany szerzej jako Filip, mąż Elżbiety II.
Głosy o przywróceniu monarchii nad Wisłą nie ustają i nadal są podnoszone w mniej czy bardziej poważny sposób. Gdybyśmy szukali potomka dawnych monarchów a nawet swego rodzaju „Piasta” (czyli potomka naszych królów, choćby krwi polskiej nie miał wcale) to wybór mamy spory. Najbliżej byłaby królowa Belgów, Matylda – córka polskiej hrabianki Anny Komorowskiej. Może zatem jedno z belgijskich królewiąt na Wawel? Wszak byłby to wnuk Polki i potomek grunwaldzkiego zwycięzcy…
Ze względu na rozmiary tablicy genealogicznej, która pokazuje powiązania osób wy-mienionych w artykule z królem Władysławem II Jagiełłą jest ona do pobrania tutaj (plik PDF).
Autor: Paweł Becker. Pierwotne miejsce publikacji: More Maiorum nr 5 (16)/2014.
