Antonina Tomaszewska to zapomniana bohaterka powstania listopadowego. Do walki o wolność przystąpiła mając zaledwie 16 lat. Odznaczyła się ogromną odwagą, co bardzo szybko uczyniło z niej podporucznika.
Z początkiem sierpnia portal historyczny Historia.org zorganizował akcję „Usuń profilowe i przypomnij zapomnianego bohatera z historii Polski”. Był to bardzo dobry moment do poszukania bohaterów, o których wcześniej nie słyszało się na lekcjach historii. W ten sposób trafiłam na Antoninę Tomaszewską. Zwykle jeśli mówimy o walczących kobietach z historii Polski, to myślimy o Emilii Plater, jednak było ich o wiele więcej i dlatego powinniśmy szerzej omawiać ich historie.
Antonina Tomaszewska urodziła się w 1814 r., a zmarła w 1883 r. w Płocku. Była uczestniczką powstania listopadowego na Żmudzi. Decyzję o przyłączeniu się do walczących podjęła zafascynowaną wspomnianą już Emilią Plater.
Tomaszewska bardzo szybko nauczyła się jazdy konnej, a także posługiwania bronią. Największą odwagą Antonina wykazała się w bitwie pod Mankuniami. Dopiero jednak bitwy pod Szawlami oraz Powendeniami przyniosły jej stopień podporucznika. Jej postawa motywowała innych do walki. Zawsze stawała w pierwszym szeregu, aby rozprawić się z przeciwnikiem. Przyniosło jej to dużą sławę nie tylko na Litwie, ale i poza jej granicami.
Przez kilka lat przebywała na emigracji. Najpierw mieszkała w Prusach, następnie w Belgii, a w 1837 r. przeniosła się do Francji. Powróciła dopiero w 1857 r., dzięki ogłoszonej amnestii. Duch walki w niej nie zginął, jednak nie mogła brać czynnego udziału w powstaniu styczniowym i dlatego zajęła się działalnością opiekuńczą.
O postaci tej nie pisze się obecnie zbyt wiele. W 2010 r. artykuł poświęcony Tomaszewskiej ukazał się w Kurierze Wileńskim. Jeśli chcemy poszukać więcej informacji o tej bohaterce, to musimy sięgnąć do nieco starszych publikacji, m.in. „O Polkach, które się szczególniej zasłużyły Ojczyźnie w powstaniu listopadowym” Felicji Boberskiej z 1893 r.
Bibliografia:
- KW, Antonina Tomaszewska — porucznik jazdy żmudzkiej, [dostęp: 5.08.2015]
- Boberska Felicja, O Polskach, które się szczególniej zasłużyły Ojczyźnie w powstaniu listopadowym”, Lwów 1893, s. 32.
Fot. Wikimedia Commons
