W ramach obchodów 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej Archiwum Główne Akt Dawnych zaprezentuje unikalny dokument potwierdzający to porozumienie. Ekspozycję zainauguruje uroczystość dla najwyższych władz państwowych, po której nastąpi otwarcie wystawy dla wszystkich zainteresowanych.
Archiwa państwowe czynnie włączają się w obchody Roku Unii Lubelskiej. Za kilka dni, pergaminowy 400-letni akt zawarcia Unii, w gmachu AGAD-u będzie można oglądać publicznie. Archiwa państwowe są depozytariuszem najstarszych, najcenniejszych i najważniejszych materiałów historycznych. Dlatego też organizują z tej okazji oficjalną uroczystość oraz otwartą i bezpłatną wystawę dla publiczności.
Uroczystość odbędzie się w 2 lipca 2019 roku. W programie zaplanowano m.in. odczytanie fragmentu tekstu zaprezentowanego dokumentu, wykład historyczny, koncert muzyki dawnej. W związku z tym zaprezentowana zostanie publikacja Unia Lubelska 1569. Pieczęcie i herby. Historia jednego dokumentu pod redakcją profesora Sławomira Górzyńskiego, będącą nie tylko wkładem archiwów państwowych w uczczenie tego jubileuszu, ale też wiele wnoszącą w badania historyczne.
Akt Unii Lubelskiej: Wyjątek na skalę światową
Następnie, w dniach 3-6 i 8-12 lipca 2019 roku odwiedzający będą mogli zobaczyć litewski egzemplarz przeznaczony dla stanów koronnych. W 1569 roku dokument swoimi pieczęciami potwierdziło 78 senatorów i posłów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Egzemplarz polski, pod którym podpisali się posłowie reprezentujący Koronę Polską, nie zachował się do naszych czasów. Uczestnicy będą mogli także zobaczyć inne dokumenty, powiązane z zawiązaniem Unii Lubelskiej. Wstęp na ekspozycję jest wolny.
Akt Unii Lubelskiej jest wyjątkowym na skalę światową świadectwem ustanowienia na drodze pokojowych negocjacji wspólnoty dwu sąsiednich krajów – Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powstałe na tej mocy państwo miało odtąd jednego, wspólnie wybieranego władcę, wspólny sejm, obronę, politykę zagraniczną i monetę. Unia cechowała się trwałym charakterem, polityczną siłą i kulturową atrakcyjnością. Porozumienie to było ważne nie tylko dla Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, ale też stało się momentem przełomowym w rozwoju zasad demokratycznych całej nowożytnej Europy.
Akt Unii Lubelskiej: Patronat Prezydenta RP
Znaczenie Aktu Unii Lubelskiej doceniły organizacje międzynarodowe, uhonorowując go odznaczeniami. Dokument został wpisany na Międzynarodową Listę Programu UNESCO Pamięć Świata. Z kolei Komisja Europejska odznaczyła Akt Znakiem Dziedzictwa Europejskiego przez Komisję Europejską.
Archiwa państwowe otwierają swoje drzwi i zapraszają do uczestnictwa w obchodach 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej. Będzie to niezwykła okazja, aby zobaczyć jeden z najciekawszych materiałów historycznych, jaki przetrwał do naszych czasów.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda objął tę inicjatywę patronatem honorowym. Swój patronat udzielił także Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Marek Kuchciński oraz Wiceprezes Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotr Gliński. Realizowany projekt jest częścią obchodów stulecia odzyskania niepodległości, a także odbudowy polskiej państwowości. Patronem medialnym wydarzenia prezentującego dziedzictwo narodowe jest TVP1.
