Zwrot użyty w tytule tego wpisu znany jest chyba wszystkim. Używa się również jego parafraz – np. piąta (lub siódma) woda po kisielu. Jakbyśmy jednak tego nie powiedzieli każdy wie co mamy na myśli. Ogólnie mówiąc wyrażenie to oznaczać ma bardzo dalekie – trudne w udokumentowaniu – pokrewieństwo. Jednak czy dla nas genealogów drugi kuzyn w piątej linii, który dodatkowo pomaga nam w badaniu rodzinnej przeszłości, będzie tą wodą po kisielu? Myślę, że dla poszukiwaczy rodzinnych jest to pojęcie względne.
Każdy z rodzinnych detektywów ma inny system działania – jeden poszukuje wyłącznie przodków, ewentualnie ich rodzeństwo; drugi przodków oraz wszystkich swoich krewnych, z którymi ma wspólnych antenatów; a trzeci wprowadza do swej bazy również powinowatych, czyli w drzewie znajdują się dosłownie wszyscy… Gdyby zrobić ankietę – wśród genealogów – Jak rozumiesz stwierdzenie dziesiąta woda po kisielu?, każdy z nas podałby zgoła inne odpowiedzi. Gdyby te same pytania zadać normalnym ludziom (niegenealogom) i porównać wyniki tych ankiet z pewnością otrzymalibyśmy spory rozrzut pomiędzy odpowiedziami.
Dla osób niezajmujących się genealogią kuzynka babci czy ojca jest już tą n-tą wodą po kisielu. Często przeglądając fotografie u krewnych pytając ich, kto jest na tym zdjęciu, dostajemy odpowiedź – jakaś tam ciotka; daleka rodzina. Później okazuje się jednak, że taka daleka wcale ta rodzina nie była i osoba na zdjęciu to siostra naszego dziadka.
Określenie dziesiąta woda po kisielu nie jest używane tylko wśród Polaków, podobny związek frazeologiczny funkcjonuje wśród Rosjan – седьмая вода на киселе. Jeszcze jedną wersję znaleźć można w dziele Adama Mickiewicza Pan Tadeusz:
Z jakim prawem do zamku? Wszak wiesz, przyjacielu,
On Horeszkom dziesiąta woda na kisielu!
A kto nie pamięta dialogów z filmu Załuskiego pt. Kogel-mogel? Tam również można znaleźć nawiązanie do tego przysłowia:
Otóż stryjeczny wuj szwagra mego drugiego męża (…), niesłychanie przystojny…
I w związku z tym tematem przygotowałem krótką ankietę – które z powyższych powiązań rodzinnych określilibyście siódmą wodą po kisielu? Możecie wybrać kilka odpowiedzi.
Fot. foter.com
